Opowieści różne

Twierdza kamienna na Górze Zyndrama - 1700 lat przed Chrystusem.

Nasza historia:
Twierdza kamienna na Górze Zyndrama - 1700 lat przed Chrystusem.

Podczas prowadzonych w sierpniu 2015 roku badań wykopaliskowych w Maszkowicach koło Łącka,(pow. nowosądecki) archeolodzy z Uniwersytetu Jagiellońskiego odkryli unikatową konstrukcję kamienną - pozostałości monumentalnego muru obronnego twierdzy, pochodzącego sprzed ponad trzech i pół tysiąca lat. Jest to najstarszy przykład architektury kamiennej w Polsce, pod względem rozwiązań konstrukcyjnych nawiązujący do budownictwa z początków epoki brązu w basenie Morza Śródziemnego. Jednakże twierdza na Górze Zyndrama jest starsza o ponad 300 lat, od twierdzy w Mykenach.

Olbrzymie wrażenie zrobiło na archeologach odkrycie w postaci zewnętrznego lica muru oporowego. W przeciwieństwie do wnętrza muru nie zostało ono zbudowane z nieregularnych brył piaskowca, lecz z potężnych dopasowanych do siebie bloków, o długości często sięgającej 1 metra. Część z nich jest regularnie obrobiona w kształt sześcioboków. Do dziś zachowało się miejscami 4-5 warstw ściśle przylegających do siebie kamieni. Biorąc pod uwagę wysokość tarasu oraz liczbę kamieni, które spadły z muru i zostały przez archeologów znalezione poniżej miejsca jego wzniesienia, pierwotna wysokość fasady fortyfikacji mogła sięgać 2,7 m.

Na stoku, w odległości około 5 metrów od lica muru, system obronny był dodatkowo wzmocniony głębokim na około 1,5 m wąskim rowem o trójkątnym przekroju. Szczęście uśmiechnęło się do archeologów, gdyż udało się im odkryć również pozostałości bramy wejściowej. Ma ona postać wąskiego, blisko półtorametrowego korytarza, przecinającego mur i wiodącego w górę poprzez nasyp gliny, w stronę wnętrza osady. Ściany tego przejścia wzmocnione zostały dużymi płytami piaskowcowymi „zakotwiczonymi” w najniższych warstwach kamieni tworzących mur oporowy.

Film "Kamienna architektura z epoki brązu" prezentuje z urywki z nagrań dokumentacyjnych wykonanych podczas prac prowadzących do tego niecodziennego odkrycia, a także rekonstrukcje przedstawiające pierwotny wygląd osady w Maszkowicach około 1700 roku przed naszą erą.

Postaci Zyndrama z Maszkowic chyba nie trzeba przedstawiać. Jednakże tym, którzy mają problem z przypomnieniem sobie tej postaci podajemy co nieco informacji.

Zyndram z Maszkowic herbu Słońce (ur. w latach 50. XIV w, zm. przed 5 czerwca 1414) – polski rycerz w służbie Władysława Jagiełły.

Akta sądu ziemskiego w Bieczu wskazują, iż 2 czerwca 1388 roku niejaki sołtys Piotr ustanowił Zyndrama z Maszkowic swoim pełnomocnikiem i powierzył prowadzenie swojej sprawy. W 1390 roku Zyndram wziął udział w wyprawie Władysława Jagiełły i Witolda przeciw Krzyżakom. Król wyznaczył Zyndrama starostą zdobytego w trakcie wyprawy Kamieńca Litewskiego, gdzie dowodził załogą i bronił go przed Krzyżakami popierającymi księcia Witolda. Niektórzy historycy przypuszczają, że w latach 1395-1400 mógł wziąć udział w wyprawie krzyżowej Zygmunta Luksemburskiego i walczył w bitwie pod Nikopolis.W roku 1401 Zyndram z Maszkowic był starostą niegrodowym (tenutariuszem) Małogoszcza.Od 1404 roku pełnił urząd miecznika krakowskiego.

W roku 1409 był starostą niegrodowym Jasła. Przed wyprawą grunwaldzką Zyndram sprzedał za trzysta grzywien wieś Lubatowa biskupowi Maciejowi z Przemyśla, zastrzegając sobie jej wykup w ciągu trzech lat. Wsi jednak nigdy nie zdołał wykupić. Podczas wyprawy grunwaldzkiej pełnił funkcję oboźnego koronnego (łac.Praefectus castrorum).

Według Jana Długosza w dniu 9 lipca 1410 roku został mianowany przez króla Władysława "dowodzącym wojskiem" (łac.officium principis militae). Z rozkazu króla rozstawiał przed bitwą pod Grunwaldem chorągwie skrzydła polskiego. W czasie bitwy prowadził do boju chorągiew ziemi krakowskiej. Według przekazów Jana Długosza, to właśnie ludzie z jego oddziału mieli zabić wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena. W 1413 roku Zyndram z Maszkowic, otrzymując wieś Przysietnicę, wziął na siebie obowiązek obrony ziemi przed najazdami Tatarów i przed zbójnikami beskidzkimi. Według legendy jego ciało leży w usypisku kamieni znajdującym się właśnie w tej wsi.

Z dokumentu królewskiego z 1426 roku wynika, iż Zyndram z Maszkowic, którego siedzibą były Maszkowice koło Nowego Sącza, posiadał z nadania królewskiego w ziemi bieckiej wsie: Jaśliska, Zyndranowa, Lubatowa, Jasionka i Królików.

Zyndram pojął za żonę Annę – mieszczankę krakowską. Miał z nią tylko córkę, która wyszła za mąż za rajcę krakowskiego Jana, który przybrał po teściu przydomek "Zyndram".

Starożytna osada Sadowie

21 lipca 2016 roku Polska Agencja Prasowa podała sensacyjną informację o odkryciu w miejscowości Sadowie, gm. Kocmyrzów-Luborzyca, pow. krakowski, osadę obronna z epoki brązu, sprzed ponad 4000 lat. Odkrycia dokonał zespół archeologów z pracowni archeologicznej "Pryncypat", pod kierunkiem dr Marcina Przybyły.

Staram się przybliżyć tę informację. Tradycyjnie w filmie posługuje się godką krakowską. Jednak nie używam tylko słów i wyrażeń krakowskich, aby mowa była zrozumiała również dla tych, którzy z godką krakowską spotykają się po raz pierwszy. Gdyby ktoś chciał przeczytać co mówię, może zajrzeć zajrzeć na "Blog godką pisany". Trzeba przejść do zakładki Blog na belce sterowniczej

"Wiślanie i ich potomkowie Krakowiacy".

Odcinek 2 pt. "U siebie...łod zawdy"

"Wiślanie i ich potomkowie Krakowiacy".

Odcinek 1 pt. "U siebie...łod zawdy"