Słowa na literę D
Warto zwrócić uwagę przy słowach rozpoczynających się na "dô...", że w godce krakowski "o" rzadko występuje, zwykle czyta się go jako "ô=ło", z większym, lub mniejszym zaznaczaniem głoski "ł". tzw. krakowskie "łołowanie, łołówanie". Dlatego nawet jak w zapisie alfabetem języka literackiego nie jest zaznaczone, to trzeba o tym pamiętać.
| Zapis alfabetem krakowskim | Zapis alfabetem polskim (wymowa zbliżona) |
Definicja, wyjaśnienia, przykłady |
|---|---|---|
| Dala | Dala | podkreślenie rozpoczęcia jakiejś czynności, np: ni móg ślyźć i dala sie drzyć |
| Danina | Danina | dawniej podatek gminny |
| Darciuħ | Darciuch | Ktoś kto krzyczy, osoba mówiąca za głośno |
| Darmo, darēmnie | Darmo, darymnie | nadaremnie |
| Darzyć sie, wydarzyć sie | Darzyć sie, wydarzyć sie | darzyć się, poszczęścić się, obrodzić |
| Debrza | Debrza | wądół, dół |
| Dekiel, dekielek | Dekiel, dekielek | pokrywa, przykrywka |
| Dēnko | Denko, dynko | dno |
| Despet, despecić | Despet, despecić | robić coś na przekór, na złość |
| Despetnik, despetny | Despetnik, despetny | mężczyzna złośliwy i dokuczający innym |
| Destamēnt, destamăt | Destamynt, destamont | testament |
| Diåbeł | Diobeł | diabeł, ale też niegrzeczne dziecko |
| Dinks | Dinks | przedmiot, który może służyć do wszystkiego i do niczego |
| Dłubacka | Dłubacka | uciążliwa, powolna praca |
| Dnieć | Dnieć | świtać |
| Do | Do | do, ale też jako przedrostek z czasownikiem, odpowiadający "z" |
| Do ludzi | Do ludzi | między ludźmi |
| Do zådku | Do zodku, do zadku | do tyłu, na koniec |
| Dôbytek | D(ł)obytek, dobytek | gospodarstwo |
| Dôckać sie, dôcekać sie | Dłockać sie, dłocekać sie | doczekać się |
| Dôcna | Docna | do końca |
| Dôcyckać | Docyckać | dossać do końca |
| Dôdnia | Dodnia | bardzo wcześnie rano |
| Dôgmērać sie | Dogmyrać sie | doszukać się czegoś |
| Dôgnać | Dognać | dogonić |
| Dôïmēntu | Dojimyntu | doszczętnie, całkiem, dogłębnie |
| Dôjdziony | Dojdziony | dojrzały, dogotowany |
| Dôkrzty | Dokrzty | do końca, do ostatneij małej części, ale też bardzo np. dokrzty był biydny, krzta= malutka cząstaka czegoś |
| Dôkumēntnie | Dokumentnie | dokładnie |
| Dôlåć | Doloć | pobić kogoś |
| Doôbkoła | Doobkoła | dookoła |
| Doôspuku | Dołospuku | do rozpuku |
| Dôpålony | Dopolony | dożarty, kłótliwy |
| Dôpåłēnnia | Dopołynnia | przed południem |
| Dôpiēkać | Dopiykać | dokuczać |
| Dôpolēniec | Dłopolyniec | mężczyzna złośliwy i dokuczający innym |
| Dôspomågać | Dospomogać | wspomagać |
| Dôstać wciēry | Dostać wciyry | otrzymać lanie |
| Dôståły | Dostoły | dojrzały (np. owoce) |
| Dôstrzēzēnie | Dostrzeżenie | dopilnowanie |
| Dôściubać | Dościubać | nazbierać |
| Dôwołać mu/ï | Dowołać mu/ji | nakrzyczeć na kogoś |
| Dôzartek | Dłozartek | mężczyzna złośliwy i dokuczający innym |
| Dôzarty | Dłozarty | umiejący komuś przygadać |
| Dôziyrać | Doziyrać | doglądać |
| Dôźrały | Doźrały | dojrzały |
| Dråb | Drob | Dawniej strażnik miejski w Krakowie, dziś podkrakowski kolędnik ale też i okreslenie łobuza, |
| Drabinkås | Drabinkos | karierowicz |
| Drandyga | Drandyga | niezgrabna a wysoka kobieta |
| Drapac | Drapac | pazury na kołach do spulchniania ziemi |
| Drēpcić | Drypcić | drobić kroki, niecierpliwić się |
| Dreuħ | Dreuch | Darciuch, ale też pogardliwie o kogucie |
| Drobić | Drobić | Robić drobne kroczki, ale kruszyć np. chleb |
| Druślåk | Druślok | cedzak, durszlak |
| Druzba, druħna | Druzba, druchna | świadkowie pary młodej |
| Drwigi | Drwigi | drwinki, kpiny |
| Dryblas | Dryblas | chłop o dużym wzroście |
| Dryg | Dryg | zdolność do czegoś |
| Drzēć | Drzyć | krzyczeć, drzeć pierze |
| Drzēć łyka | Drzeć łyka | odzierać ze skóry |
| Drzewina | Drzewina | małe drzewo owocowe |
| Drzyskóra | Drzyskóra | łakomiec, lichwiarz |
| Drzystek | Drzystek | ktoś mały |
| Dubeltowo | Dubeltowo | dwukrotnie, wielokroć |
| Duca | Duca | okrągły kosz pleciony z wikliny |
| Dudławe drzewo | Dudławe drzewo | spróchniałe, puste w środku |
| Dudråk | Dudrok | osoba powolna w pracy |
| Dugo | Dugo | długo |
| Dugocki | Dugocki | bardzo długi |
| Duħēm | Duchym | szybko, ale też koniecznie |
| Duldać | Duldać | pić łapczywie |
| Dunåj | Dunoj | głęboka rzeka |
| Dupa | Dupa | tyłek, ale też tył np. trzymo bat za dupom |
| Dupcyć | Dupcyć | znaczenie takie samo jak ogólnopolskie "pierdolić", można uznać, że są to synonimy. |
| Dupnăć | Dupnonć | ukraść, uderzyć lub spaść z impetem czegoś |
| Dupne | Dupne | duże, wielkie |
| Dupowaty | Dupowaty | niezdara, niezguła |
| Durmać | Durmać | ssać, ciągnąć |
| Durzyć | Durzyć | buntować, podbuntowywać |
| Dusa | Dusa | dusza, ale też rdzeń, środek |
| Dusa cłowiek | Dusa cłowiek | dobry człowiek |
| Dusić sie | Dusić sie | kaszleć, brakować powietrza |
| Duzecko | Duzecko | dużo |
| Dwojåk | Dwojak | podwójny garnek |
| Dworus | Dworus | osoba pracująca lub mieszkająca we dworze |
| Dybać | Dybać | czatować, dopaść kogoś |
| Dybel | Dybel | kołek, kołki |
| Dyć | Dyć | przecież, ano |
| Dyħać | Dychać | ciężko oddychać, sapać |
| Dyħnăć | Dychnąć | odpocząć |
| Dyl | Dyl | deska w podłodze |
| Dyndać | Dyndać | wisieć, ale też kiwać się |
| Dyrdać | Dyrdać | iść pieszo |
| Dziada | Dziada | żebrak, ktoś mało rozgarnięty |
| Dziadostwo | Dziadostwo | coś mało wartościowe, zepsute |
| Dziadówka | Dziadówka | osoba w złej sytuacji materialnej |
| Dziadyga | Dziadyga | osoba nie dbająca o ubiór |
| Dziamdzia | Dziamdzia | osoba mlaskająca przy jedzeniu |
| Dziedzina | Dziedzina | kawał ziemi, spadek |
| Dziērzåk, dziērzoń | Dziyrzok, dziyrzoń | dzierżak, dłuższa część cepów |
| Dziēwa | Dziywa | stara panna |
| Dziēwka | Dziywka | służąca |
| Dziēzå | Dziyża | naczynie do wyrabiania ciasta |
| Dzik | Dzik | dzika świnia, osoba stroniąca od kontaktów |
| Dzikus | Dzikus | osoba niecywilizowana |
| Dzińdzioły | Dzińdzioły | bzdury, rzeczy nieprawdziwe |
| Dziopa | Dziopa | młoda dziewczyna |
| Dzioūħa | Dziołucha, dzioucha | dziewczyna, dziewczynka |
| Dzióbaty | Dzióbaty | ktoś po ospie z dziobami |
| Dziuk | Dziuk | mężczyzna złośliwy i dokuczający |
| Dziuka | Dziuka | złośliwa kobieta |
| Dzyndzel | Dzyndzel | coś wiszącego |
| Dźwigać | Dźwigać | podnosić coś ciężkiego |
| Dźyyys! | Dźyyys! | widzisz, popatrz, zobacz |