Słowa na literę N
| Zapis alfabetem krakowskim | Zapis alfabetem polskim (wymowa zbliżona) |
Definicja, wyjaśnienia, przykłady |
|---|---|---|
| (w) nôge | (w) nłoge, (w noge) | oddalić się zdecydowanym krokiem, biegiem, "a my w nłoge", "a my w nłogi" |
| Na | Na | na czymś, ale również "do", np. iść na miasto, na wieś, na Kraków i to zwykle "za czymś", ide na wieś za chłopym czyli idę na wieś po męża ;-) |
| Na bórg | Na bórg, na borg | na kredyt |
| Na ħybcika | Na chybcika | bardzo szybko |
| Na kôcio łape, na wiare | Na kocio łape, na wiare | żyć bez ślubu |
| Na kõmory (iś) | Na kumory (iś) | iść na komorne, żenić się bez domu lub żadnego majątku |
| Na miasto, na wieś | Na miasto, na wieś | do miasta, do wsi |
| Na nõgach | Na nogach | pieszo |
| Na piechty | Na piechty (określenie rzadkie, ale istnieje) | pieszo |
| Na pôlu | Na polu | na dworze |
| Na sermater | Na sermater | byle jak, do niczego, na straty |
| Na sprzedåj | Na sprzedaj | na sprzedaż |
| Na štorc | Na sz’torc | pionowo, na stojąco, wyprężony |
| Na wypłat | Na wypłat | na kredyt |
| Na zicher | Na zicher | na pewno |
| Nabyć się | Nabyć się | być gdzieś długo, np. ale zeście sie nabyła |
| Nåcănć, nåcynać | Noconć, nocynać | zacząć, zaczynać |
| Naciapać | Naciapać | nastrącać np. owoców |
| Naciupać | Naciupać | narąbać np. drewna |
| Nåcynie, nåcynia | Nocynie, nocynia | Narzędzie, narzędzia, przyrządy pomocne w pracy. |
| Naćkać | Naćkać | napchać się, najeść nieprzywoicie |
| Naćkać sie | Naćkać się | nażreć się, obeżreć się |
| Nadać się | Nadać się | przydać się |
| Nadawać | Nadawać | skarżyć |
| Nadēntå dupa | Nadynto dupa | osoba wywyższająca się i zarozumiała |
| Nadołek, (+ciēńko) | Nadołek, (+ciyńko) | górna część dwuczęściowej, szytej koszuli damskiej (ciyńko - górna część) |
| Nadupcyć sie | Nadupcyć się | opić się alkoholem, urżnąć się alkoholem |
| Nadzucić | Nadzucić | przesunąć, np. nadrzucić bronke - przesunąć konne narzędzie do spulchniania ziemi |
| Nafajdać | Nafajdać | zrobić (dużą) kupę, lub coś zabrudzić bardzo |
| Nafutrówany | Nafutrowany | najedzony (futer - jedzenie dla koni) |
| Nagniotek | Nagniotek | odcisk |
| Nagôdać (na kôgo, kómu) | Nagodać (na kogoś, komuś) | obmówić kogoś, naskarżyć, zrobić wyrzuty komuś |
| Naħapać się | Nachapać się | szybko zgromadzić dużo czegoś, czasem w podejrzanych okolicznościach |
| Naħytać | Nachytać | nałapać |
| Nåjduch | Najduch | znaleziony, nieślubne dziecko |
| Nåjsampiērw | Najsampierw | najpierw |
| Nåjsåmprzód | Najsamprzód | przed innych, przed innym; na przodzie |
| Nakastlik | Nakastlik | szafka nocna |
| Nakłapać | Nakłapać | nagadać (kłapać pyskiym – (obraźl.) obmówić kogoś, nagadać bez sensu) |
| Nålepa | Nolepa | element w piecu kuchennym |
| Nålyź, nålyś | Nolyź, nolyś | znaleźć |
| Namanić się | Namanić się | wpaść w ręce, nadarzyć się |
| Namówić | Namówić | zgodzić kogoś do czegoś, uzgodnić warunki służby lub pracy |
| Namówisko | Namówisko | umowa, kontrakt |
| Napaś (ć) | Napaś (ć) | niezgoda, nieporozumienie, stąd dzisiejsza "napaść" |
| Nåpiēntek | Nopiyntek | napiętek, obcas (część obuwia, która obejmuje piętę) |
| Nåpiētek | Napientek (nopiyntek) | obcas |
| Naprawić co (np. nåcynie) | Naprawić coś (np. nocynie) | naprawić coś, przysposobić narzędzie do wykonywania pracy |
| Naråbiać | Narobiać | porabiać, co narobios - co porabiasz |
| Narăcko | Naroncko (noroncko) | ilość np. roślin (liści buraczanych, trawy, koniczyny, itp.) ile można objąć jedną ręką |
| Nårēncny | Narencny (noryncny) | poręczny, nie sprawiający kłopotu, np. koń |
| Narobiony | Narobiony | przyzwyczajony, przystosowany |
| Nåród | Noród | społeczność, naród, ale w codziennym, potocznym rozumieniu oznacza przede wszystkim "pewną społeczność" |
| Nårt, nårta | Nart, narta (nort, norta) | podbicie u stopy, stąd nazwa współczesna – narty czyli deski do jeżdżenia po śniegu |
| Nårwaniec | Narwaniec, norwaniec | osoba porywcza, nie umiejąca opanować emocji, osoba pracująca za szybko, ze szkodą dla wykonywanej pracy |
| Nårwany | Narwany, norwany | postępujący bez przemyślenia skutków |
| Nåselnik | Noselnik | część uprzęży konia, połączenie chomąta z dyszlem wozu |
| Nasi | Nasi | nasi, ale też przede wszystkim: Rodzice |
| Našpanówać | Naśpanować | naprężyć |
| Nastøpić sie | Nastompić się | przesunąć się (zwykle chodzi o zwierzęta) |
| Nåści, nēści | Naści, nyści | trzymaj, masz, bierz |
| Naśtopērcyć | Naśtopyrcyć | nastroszyć, nadstawić coś ostrego (wyśtopyrcyć – wysunąć, wystawić coś ostrego) |
| Nåwalić | Nawalić | dużo: dać, nałożyć, napić się za dużo alkoholu (jus ci nawale – już ci dużo dam (z przekąsem)) |
| Nawdziåć | Nawdzioć | ubrać coś, nałożyć coś na siebie, kogoś lub na coś |
| Nawrot | Nawrot | podarunek na odchodnym, a ironicznie życzenie szybkiego pozbycia się "gościa" |
| Nazåd | Nazot | z powrotem |
| Nåzdany | Nazdany | uczynny |
| Ni mieć sēnsu | Ni mieć synsu | nie być utalentowany |
| Nichluj | Nichluj | niechluj, osoba nie dbająca o higienę osobistą |
| Nie dziwota | Nie dziwota | nic dziwnego |
| Nie stykło | Nie stykło | brakło |
| Nie widzieć sie | Nie widzieć się | nie być przekonanym, coś jest nieprawdopodobnego |
| Niecka | Niecka | nieduże, wydrążone w drewnie naczynie do wyrobu ciasta; też - zagłębienie w ziemi |
| Niedojda | Niedojda | nieudacznik, matołek, niesprawny psychicznie, człowiek nienadający się do pracy |
| Niedołēnga | Niedołynga | niedołęga, człowiek nienadający się do pracy |
| Niedorajda | Niedorajda | człowiek nienadający się do pracy, osoba nieumiejąca należycie pracować |
| Niedorobiony | Niedorobiony | niezdarny |
| Niedosolony | Niedosolony | mało rozgarnięty |
| Niedźwiēdź | Niedźwiydź | niedźwiedź, osoba silna, osoba nadmiernie owłosiona na całym ciele |
| Niegramotny | Niegramotny | niepiśmienny, ale też do niczego |
| Nielusy | Nielusy | bez humoru, bez siły, nieswój, czegoś mu brakuje |
| Niemendrus | Niemendrus | intelektualny "nie orzeł", niemądry |
| Niemok | Niemok | nic nie może, w niczym "nie mocny", nieudaczny |
| Niemotwórz | Niemotwórz | pechowiec |
| Nieôkrzēsaniec | Niełokrzysaniec | osoba nieobyta towarzysko i niekulturalna |
| Niepeć | Niepeć | nie ma żartów, trzeba brać na poważnie, np. Jest niepeć, trza w noge! |
| Niepôsolony | Nieposolony | ktoś nieporadny, niedojda |
| Nierób | Nierób | osoba leniwa, niechętna pracy |
| Niescēnśnik | Niescenśnik | nieszczęsnik, ale niescenśnica to epilepsja, bo wielgo choroba to padaczka |
| Nieskłanny/nieskładny | Nieskłanny/nieskładny | niezdatny, niechętny, niezdolny (do czegoś) |
| Niesłuchany | Niesłuchany | nieusłuchany, nieposłuszny |
| Niespełniåk | Niespełniok | osoba niespełna rozumu |
| Niestydnik, niestydnica, niestydny | Niestydnik, niestydnica, niestydny | bezwstydnik, bezwstydnica, bezwstydny |
| Nieūdacnik | Niełudacnik | osoby niepozbierane, nieudolne, ociężałe, osoba nieumiejąca należycie pracować itp. |
| Nieusłuchany, nieusłuchaniec | Nieusłuchany, nieusłuchaniec | nieposłuszny |
| Niewydarzony, niewydarzyniec, niezdarzyniec | Niewydarzony, niewydarzyniec, niezdarzyniec | nieudany, mało zaradny, nie umiejący pracować, opóźniony w rozwoju |
| Niewymiarkowany, niemiarkowny | Niewymiarkowany, niemiarkowny | nie znający umiaru, nie pobłażający |
| Niewyrozumialec | Niewyrozumialec | mało pojętny, nie mogący zrozumieć (wyrozumieć) |
| Niezēniaty | Niezyniaty | nie ożeniony, kawaler |
| Niezguła | Niezguła | niedołęga |
| Nijaki | Nijaki | żaden |
| Nikaj | Nikaj | nigdzie |
| Nikto | Nikto | nikt |
| Nizinier | Nizinier | inżynier |
| No | No | tak, z przeciągłym "o" – np. nooo = potwierdzenie |
| No juści | No juści | na pewno nie tak, nie zgadzam się z tym (a juści – właśnie tak, oczywiście) |
| Nôc | Noc (nłoc) | noc, ale też w znaczeniu pożycia małżenskiego (i nie tylko) - był z niom w nocy |
| Nôgawica | Nogawica | nogawka u spodni, portek |
| Nôjprzód | Nojpszód, nojprzód | przede wszystkim |
| Noł, znoł | Noł, znoł | znowu, znów |
| Nôsåc | Nosoc | nosacz, osoba ze zbyt dużym nosem |
| Nôsidło | Nosidło | nosidła, narzędzie do noszenia wody w wiadrach ze studni |
| Nôwotny | Nowotny | nowomodny, coś zupełnie nowego |
| Nôze | Noze (nłoze) | a nóże, dalej |
| Nôzowina | Nozowina | nożyk, scyzoryk |
| Nynusiać | Nynusiać | usypiać (o niemowlaku) |
| Nyści, nåści | Nyści, naści | bierz, daję ci, proszę |