🏡 Przejdź do Wislon.tv

Słowa na literę Z

Zapis alfabetem krakowskim	Zapis alfabetem polskim (wymowa zbliżona)	Definicja, wyjaśnienia, przykłady
Za frajer	Za frajer	za darmo
Za sobø (za dupø)	Za sobom (za dupo(m))	z tyłu, za kimś
Zabacyć (sie)	Zabacyć (sie)	zapomnieć (się)
Zåbijåk	Zabijok	osoba mająca skłonności do nadużywania przemocy do morderstwa włącznie.
Zåħaħmēncić	Zachachmyncić	zapodziać, zgubić
Zaħoħolić	Zachocholić	okryć chochołem
Zaħylić (się)	Zachylić (się)	schować, przykryć, zasłonić (się)
Zacukać się	Zacukać się	poplątać się w mowie
Zåcyna	Zocyna	zaczyn do chleba
Zåd, zådek	Zod, zodek	tył, tyłek
Zåduħ	Zoduch	brak tlenu w niewietrzonym pomieszczeniu, zaduch
Zadać, zadawać	Zadać, zadawać	dać pokarm zwierzętom
Za długo?	Zadługo	za jak długo (coś będzie?)
Zadowić, ūdowić	Zadowić, udowić	zadławić, zadusić
Zadyrdać	Zadyrdać	dobiec do celu (dyrdy, dyrcki – szybko)
Zadziora	Zadziora	drzazga wbita w ciało, kłótnik, awanturnik, zaczepiający innych; osoba kłótliwa.
Zadziorny	Zadziorny	porywczy
Zafarbić	Zafarbić	zabarwić
Zagłowić (sie, kogo)	Zagłowić (sie, kogo)	mieć rozterkę, spowodować rozterkę u kogoś.
Zågłówek	Zogłówek	coś pod głowę do spania
Zågnać, zegnać	Zognać, zegnać	zapędzić, wyprowadzić w pole; zegnać – przyprowadzić z powrotem
Zågniēwać się	Zogniywać sie	obrazić się, zagniewać się
Zågôrzeć	Zogorzeć, zogłorzeć	zaczadzić się
Zågónić się	Zogónić się	zapedzic się
Zagrać kawåłek	Zagrać kawołek	zagrać melodię
Zåħaryndówać, wyħarendówać	Zoharyndować, wyharendować	wydzierżawić
Zåiwaniać	Zoiwaniać	bieg bardzo szybko
Zåiwanić	Zoiwanić	ukraść
Zåjăć	Zojonć	zająć np. krowy w szkodzie
Zåjrzyć do kogo	Zojrzyć do kogo	odwiedzić kogoś
Zåjstrówać	Zojstrówać	nadskakiwać, starać się przypodobać
Zajzajer	Zajzajer	kwas solny
Zåkcieć	Zokcieć	mieć bardzo dużą ochotę
Zaklăknăć się	Zaklonknonć się	zapaść się, wgnieść się
Zădny	Zondny	pragnący czego
Zåkurzyć	Zakurzyć, zokurzyć	zapalić fajkę lub papierosa
Zåkuśtykać	Zokuśtykać	dojść do celu utykając
Zaôpuścić sie	Załopuścić sie	zaniedbać się
Załoś	Załoś	żal, żałość
Załośliwy	Załośliwy	żałosny, obraźliwy
Zamknăć	Zamknonć	zamknąć na klucz lub kłódkę (przeciwieństwo odemknąć)
Zamôrzyć	Zamłorzyć	zagłodzić
Zanôsić sie na dēsc	Zanłosić się na dysc	zachmurzać się
Zåpasać sie	Zopasać się	założyć zapaskę, ale również zapiąć pasek u spodni
Zåpaska	Zopaska	fartuch
Zåpatrzeć sie na kogo	Zopatrzeć się na kogo	zauroczyć się kimś
Zåpiērać, zåpiērać (drzwi)	Zopiyrać, zopiyrać (drzwi)	zamykać drzwi na klucz, podpierać je od wewnątrz
Zapodzieć	Zapodzieć	zgubić
Zapålić się	Zapolić się	zarumienić się, ale też mocno się zgrzać, spocić
Zapora	Zapora	zasuwka do drzwi
Zåpraska, zåpraska	Zopraska, zopraska	metalowy element przechodzący przez drzwiczki, np. na kłódkę
Zaprowadzić taniec	Zaprowadzić taniec	rozpocząć tańce
Zaprzēć drzwi	Zaprzyć drzwi	zamknąć za pomocą zapory np. zasuwy, podeprzeć, zasunąć zasuwką lub zamknąć na klucz
Zåpuscony	Zopuscony	zaniedbany (np. ogród)
Zåpyziåłek	Zopyziołek	osoba nie dbająca o higienę osobistą
Zårazić, zårazać	Zarazić, zorazać	zatknąć, założyć, zasadzić, np. piórko za opaskę kapelusza
Zarobić (coś)	Zarobić (coś)	otrzymać lanie za swoje zachowanie
Zarościć sie	Zarościć się	zaróść, przyjąć się młode pędy krzaków, traw itp.
Zartownik	Zartownik	osoba skłonna i umiejąca żartować
Zåsiadać (za stołēm)	Zasiadać (za stołym)	siadać przy stole
Zåstrugaczka	Zostrugacka	temperówka
Zåsypać (coś)	Zosypać (coś)	wsypać do czegoś np. zboże we młynie na śrutę
Zaś	Zaś	znowu, znów
Zaś ta	Zaś ta	gdzież by
Zaślaktówać	Zaślaktówać	zaszlachtować, zabić
Zåtknăć	Zotknonć	stracić powietrze (możliwość oddychania)
Zåtracony	Zotracony	przeklęty
Zåtropić, tropić	Zatropić, tropić	umęczyć, męczyć
Zåtworzyć	Zotworzyć	zamknąć, ale również zatworzyć się - stanąć słupem, oniemieć z jakiegoś powodu
Zåtēndy	Zotyndy	tymczasem
Zåtysić	Zatysić	przydusić
Zåūjonć się	Zaujonć się	przyjąć się (o roślinach)
Zwartogłowić	Zwartogłowić	stracić od uderzenia świadomość miejsca i czasu
Zåwcora	Zowcora	przedwczoraj
Zåwdy	Zawdy	zawsze
Zåwdziåć	Zawdzioć	nałożyć na coś, zahaczyć o coś
Zåwiēść	Zowiyść	zaprowadzić, doprowadzić
Zåwodzać	Zawodzać	przeszkadzać, zawadzać
Zåwrzēć	Zawrzyć	zamknąć (ale nie na klucz)
Zåwrzēć, przywrzēć	Zawrzyć, przywrzyć	przymknąć, przywrzeć (przeciwieństwo odewrzeć)
Zåziērać	Zaziyrać	zaglądać
Zåźrēć	Zaźreć	zajrzeć
Zbereźnik, zbereźnica	Zbereźnik, zbereźnica	ktoś mało kulturalny, rozpustnik
Zbereźny, zbereźnik	Zbereźny, zbereźnik	lubieżny, mało delikatny, niekulturalny
Zēnić sie	Zynić się	żenić się (dotyczy zarówno panien, jak i kawalerów)
Zēniåc	Żyniac	rozpustnik, ten kto chce "duchym się żynić"
Zēniådło	Żyniodło	żartobliwie o penisie "zynioca", jesce mu zyniodło nie urosło, a już sie kce "duchym się zynić"
Zbiērkać	Zbiyrkać	stłuc się, potłuc się
Zbijåk	Zbijok	osoba leniwa; próżniak, mieszczuch
Zbijać băki	Zbijać bonki	obijać się, próżniaczyć
Zbôleć	Zboleć	zepsuć się, nadczernieć (o warzywach)
Zbuk	Zbuk	zepsute jajo
Zbyć cego	Zbyć cego	postradać coś
Zbytki	Zbytki	figle, psoty
Zbytni	Zbytni	zbędny, niepotrzebny
Zbywać sie, przezbywać się	Zbywać się, przezbywać się	przekomarzać się
Zciērpnăć	Zciyrpnonć	zdrętwieć
Zdaje sie	Zdaje się	wydaje się, że
Zdały	Zdały	przydatny
Zdechlåk	Zdechlok	zdechlak, człowiek lub zwierzę o bardzo wątłym zdrowiu
Zdôlić, wydôlić	Zdolić, wydolić	potrafić, dać radę
Zdrygać	Zdrygać	wzdrygać
Zdupcać	Zdupcać	spieprzać, uciekać
Zdupcać	Zdupcać	uciekać, spadać
Zdēb	Zdyb	pierwotnie żbik; osoby małomówne, nieobyte, nietowarzyskie, niezręczne, mrukliwe i często głupkowate
Zdybać, przydybać	Zdybać, przydybać	znaleźć, złapać, dopaść
Zdēchlåk	Zdychlok	zdechlak; mężczyzna słaby fizycznie
Zdziadówać się	Zdziadówać się	zubożeć
Zdzióbany	Zdzióbany	podziobany
Zećmić się	Zećmić się	ściemnić się
Zegnać	Zegnać	przyprowadzić (-zagnać- – wyprowadzić w pole)
Zejrzēć	Zejrzyć	spostrzec
Zejś na dziady	Zejść na dziady	zbiednieć
Zeleźniåk	Zeleźniok	żeliwny garnek, ale również czarny kapelusz
Zeńcås, zeńcorza, zeńcorecka	Zeńcos, zeńcorza, zeńcorecka	żniwiarz, żniwiarka, żniwiareczka
Zeprzałe	Zeprzałe	zepsute, zaparzone, zwiędłe i nadgniłe
Zesiadnăć	Zesiadnonć	zsiąść
Zetlały, zetlany	Zetlały, zetlany	spróchniały, zmurszały
Zeziór, zezoń	Zeziór, zezoń	osoba z wadą wzroku, zezowata
Zezuć sie	Zezuć się	zdjąć obuwie
Zezuwać	Zezuwać	zdejmować buty
Zezuwne	Zezuwne	obuwie łatwo zdejmowalne z nóg, rozbite
Zeźlić sie	Zeźlić się	zezłościć się
Zganić	Zganić	zegnać na kogoś, wskazać kogoś jako sprawcę
Zgardzić	Zgardzić	wzgardzić
Zgådać się	Zgodać się	dogadać się
Zgråty	Zgroty	graty
Zgrzåć sie, ugrzoć sie	Zgrzoć sie, ugrzoć sie	spocić się
Zgrzēnda	Zgrzynda	zrzeda, maruda
Zgrzybieć	Zgrzybieć	skrzypieć
Zgulać	Zgulać	przydać się (Bronowice Małe)
Ziåjać	Ziojać	ziewać, łapczywie szybko oddychać
Zimiór	Zimiór	osoba zimna, nieobyta towarzysko i niekulturalna
Ziobro	Ziobro	żebro
Ziokać	Ziokać	przyglądać się z zazdrością i narzekać
Ziorać	Ziorać	źle (krzywo) patrzeć na kogoś i dodatkowo głośno krzyczeć
Ziårko	Ziorko	ziarno
Zlezany	Zlezany	zleżały, zależały
Zmajstrówać	Zmajstrówać	spsocić
Zmarnić	Zmarnić	oddać coś poniżej wartości, stracić przez nieuwagę
Zmarzlåk, zmarzloch	Zmarzlok, zmarzloch	zmarzluch; osoba wrażliwa na zimno
Zmierzły, zmierziåły, zmierźlony	Zmierzły, zmierzioły, zmierźlony	dokuczliwy, upierdliwy, nieznośny
Zmitrēnzyć	Zmitrynzyć	tracić czas nadaremno
Zmyśny, smyśny	Zmyśny, smyśny	zmyślny, śmieszny, sprytny
Znacy sie	Znacy się	znaczy się, jest właśnie tak, tak uważam
Znać ze	Znać ze	widać, że
Znåjdek	Znajdek	nieślubne dziecko
Zniedobôcku	Zniedobocku	niespodziewanie
Znoworzyć	Znoworzyć	przyzwyczaić do czegoś dobrego
Zåciērka	Zociyrka	danie z tartych ziemniaków, lub mąki
Zådziēra	Zodziyra	zadra (ktoś dokuczliwy)
Zåjdo	Zojdo	wole u ptaków, ale również brzemię, tobół (chustka lub płachta zawiązana przez ramię, w ten sposób, że stanowi rodzaj worka)
Zålēwajka, zolywka	Zolewajka, zolywka	zupa ziemniaczana zalewana żurkiem
Zålēś	Zolyś	zatkać się, zapchać się
Zołza	Zołza	kobieta złośliwa i dokuczająca innym
Zåparte, zbuk	Zoparte, zbuk	o jaju, które zepsuło się przy wysiadaniu przez ptaka domowego (zezoparciało, zoparciało się)
Zåpaska	Zopaska	zapaska, damski fartuch
Zåpolnica	Zopolnica	w stodole przegroda z desek między klepiskiem (boiskiem) a zostroniem (zapolem)
Zårowie	Zorowie	ruchoma część dachu w stodole, aby fura wyładowana zbożem lub sianem mogła wjechać na boisko
Zåtylnica	Zotylnica	tylna, ruchoma część skrzyni wozu
Zåtworzyć sie	Zotworzyć sie, zatworzyć sie	"stanąć słupem", "oniemieć", zacukać się, zmartwić się
Zryktować, przyryktować	Zryktować, przyryktować	przygotować do użycia
Zrēnkowiny	Zrynkowiny	zaręczyny
Zur	Zur	żur, żurek
Zwada	Zwada	kłótnia, wadzenie się
Zwijać sie	Zwijać się	uwijać się, spieszyć się
Zwlecony	Zwlecony	ktoś, kto się przyplątał do kogoś nie wiadomo po co i pozbyć się go trudno
Zwonek	Zwonek	dzwonek
Zwycajnym być cego	Zwycajnym być cego	być przyzwyczajonym do czegoś
Zwydźzyć	Zwydźżyć	zwyydrzeć, być przyzwyczajonym do czegoś lepszego
Zwyrtać, obyrtać	Zwyrtać, obyrtać	przewracać
Zēchcyk	Zychcyk	gra w 66
Zydel	Zydel	oparcie u ławy (inaczej niż w jęz. Polskim gdzie zydel oznacza stołek bez oparcia)
Zygać	Zygać	zaczepiać, drażnić kogoś
Zēmby, łobijać zymby do kogo	Zymby, łobijać zymby do kogo	obmawiać kogoś
Zēniac	Zyniac	chętny do ożenku
Zēniacka	Zyniacka	ożenek
Zēnăć	Zynonć	gnać np. bydło (wyzyń, zazyń)
Znăć	Znonć	rżnąć; grać
Zērdź, zērdka	Zyrdź, zyrdka	żerdź, żerdka, długi kij
Zērny	Zyrny, zerny	żarłoczny, nienajedzony
Zycać se	Zycać se	pożyczać sobie nawzajem
Zycie	życie	życie, "zycie" znaczy "życie", z "życie" znaczy pożywienie.

Ważne: W gådce krakoski pary słów: zawrzeć - zamknąć i otworzyć/odewrzyć - odemknąć, nie są synonimami. Znaczą zupełnie coś innego. Np. zawrzeć drzwi oznacza, ze w drzwiach nie przekręcamy klucza w zamku, ani nie zakładamy kłódki. Gdybyśmy to zrobili, to byśmy te drzwi zamknęli. Jest jeszcze słowo przywrzeć, czyli trzeba zostawić szparę pomiędzy drzwiami, a futryną. Jeżeli drzwi są zawarte, to je po prostu otwieramy, ale gdy są zamknięte na klucz lub kłodkę, to je musimy odemknąć!