Słowa na literę U, Ū
Uwaga:W słowach godki krakoskiej (zarówno miejskiej jak i wiejskiej) „u” na początku wyrazu nie występuje. W godce wiejskiej jest mocno słyszalne, natomiast w godce krakowskiej słabiej (a nawet śladowo). Dlatego, aby zauważyć te różnice, konieczne było wprowadzenie dodatkowej litery alfabetu „Ŭ, ŭ” , która oznacza zgłoskę zbliżoną do literackiego „łu, łu”.
| Zapis alfabetem krakowskim | Zapis alfabetem polskim (wymowa zbliżona) |
Definicja, wyjaśnienia, przykłady |
|---|---|---|
| Ŭbić kogo | Łubić kogo | mocno pobić kogoś, albo nawet zabić (np. łubiół go jak psa) |
| Ŭbijanka | Łubijanka | łubianka, koszyczek na owoce |
| Ŭbolēwać, ôbolēwać | Łubolywać, łobolywać | skarżyć się, żałować, martwić się o coś |
| Ŭbrać (cego) | Łubrać (czgo) | ująć, nabrać (czegoś) np. z beczki |
| Ŭbrać do głowy, przybrać do głowy | Łubrać do głowy, przybrać do głowy | przejąć się czymś |
| Ŭcåpić | Łucapić | złapać (coś, czegoś) |
| Ŭħynąć | Łuchynąć | zwichnąć, zwykle u malutkiego dziecka naruszenie kręgu szyjnego lub bolesna naciągnięcie mięśni szyjnych |
| Ŭciăć | Łucionć | ukąsić |
| Ŭciesny | Łuciesny | wesoły, radosny |
| Ŭciårać | Łuciorać | ubrudzić |
| Ŭciupać | Łuciupać | urąbać, uciąć coś siekierką |
| Ŭcoħrany | Łucochrany | rozczochrany |
| Ŭcte dać | Łucte dać | uczcić kogoś, lub coś |
| Ŭcynić komu (zacynić, urzyc) | łucynić komu (zacynić, urzyc) | oczarować kogoś, rzucić urok |
| Ŭdać | Łudać | wydać np. pieniądze |
| Ŭdój | Łudój | wszystko mleko z danego udoju |
| Ŭdry | Łudry | spory |
| Ŭdupcyć (kogo, co) | Łudupcyć (kogoś, coś) | słowo wieloznaczne, odpowiednik „upieprzyć” |
| Ŭdupić (kogo) | Łudupić (kogoś) | zrobić komuś krzywdę, zgnebić kogoś |
| Ŭfajdać | Łufajdać | pobrudzić się kałem (usrać się) |
| Ŭflogany | Łuflogany | ubrudzony, upaprany |
| Ŭgåniacka | Ługaniacka | kłótnia, ale również dużo do roboty (ważny kontekst) |
| Ŭgåniać się | Ługaniać się | kłócić się, (szybko pracować) |
| Ŭgådac się | Ługodac się | dogadać się |
| Ŭgrzåć się | Ługrzoć się | spocić się |
| Ŭjek | Łujek | wujek, ujno – wujenka |
| Ŭkawica | Łukawica | wyboje na drodze z zamarzniętego śniegu |
| Ŭjeś, Ŭzryć | Łujeść, łuzryć | ugryźć |
| Ŭlina | Łulina | Julia |
| Ŭlipa, Ŭlip | Łulipa, Łulip | bardzo słodka herbata |
| Ŭlizać się | Łulizać się | gładko się uczesać |
| Ŭłomniåk | Łułomniok | osoba ułomna fizycznie, niespełna rozumu. |
| Ŭmarty | Łumarty | zmarły |
| Ŭmordówać się | Łumordówać się | zmęczyć się |
| Ŭn, Ŭnego, Ŭnymu | Łun, Łunego, Łunymu | on, jego, jemu |
| Ŭna, Ŭnanij, Ŭna, Ŭno | Łuna, Łunij, Łune, Łuno | ona, jej, u niej, one, ono |
| Ŭni, Ŭnyk | Łuni, Łunyk | oni, ich |
| Ŭoni | Łuni | zeszły łuońskieho roku – zeszłego roku |
| Ŭpa | Łupa | stara krowa, ale również złosliwa, stara kobieta |
| Ŭpaprać sie | Łupaprać się | pobrudzić się |
| Ŭpapuziać sie | Łupapuziać się | mocno się spocić, zwłaszcza na twarzy i przy okazji pobrudzić się, tak, że powstaną brudne smugi. |
| Ŭpierdliwy | Łupierdliwy | dokuczliwy |
| Ŭpierdlåk | Łupierdlok | osoba marudząca, której trudno dogodzić w czymkolwiek. |
| Ŭpipcyć | Łupipcyć | zrobić coś wielkim nakładem pracy, z wątpliwym skutkiem |
| Ŭpitwać | Łupitwać | uciąć coś nierówno, byle jak |
| Ŭpitwasić, Ŭpitrasić | Łupitwasić, upitrasić | ugotować, usmażyć coś na szybko, byle jak |
| Ŭpitwåł się | Łupitwoł się | uciął się |
| Ŭplezło się | Łuplezło się | udało się wyjść z kłopotu |
| Ŭpnăć np. w krzyżu | Łupnonć np. w krzyżu | zakłuć, strzelić w krzyżu lub uderzyć |
| Ŭracyć | Łuracyć | ugościć |
| Ŭrajić | Łurajić | dogadać się, uzgodnić, zmówić się |
| Ŭrazić | Łurazić | dotknąć kogoś lub np. dotykając bolącego miejsca spowodować ból |
| Ŭrobiony | Łurobiony | zmęczony pracą |
| Ŭrodnica | Łurodnica | piękna kobieta |
| Ŭrodniåk | Łurodniok | przystojny mężczyzna |
| Ŭrodny | Łurodny | urodziwy |
| Ŭrok | Łurok | czary |
| Ŭrzyć | Łurzyć | rzucić czary |
| Ŭsatek | Łusatek | osoba o odstających uszach. |
| Ŭscyknăć | Łuscyknoć | uszczkąć, odłamać, odjąć |
| Ŭsmolić się | Łusmolić się | pobrudzić się, zwykle czymś czarnym (od: smoła) |
| Ŭståć | Łustać | nie dać rady więcej wykonać pracy ze zmęczenia |
| Ŭsuħany | Łusuchany | posłuszny |
| Ŭścióbiać | Łuściobiać | nazbierać, zaoszczędzić |
| Ŭślõpać (się) | Łuślompać (się) | ubrudzić się brudną wodą |
| Ŭświnić | Łuświnić | ubrudzić |
| Ŭświērknąć | Łuświyrknąć | zmarznąć, zmarnieć |
| Ŭtåplać się | Łutaplać się | ubrudzić, zmoczyć się w błocie |
| Ŭtopiec | Łutopiec | stwór, który wciąga na głęboką wodę |
| Ŭtēmpa (Ŭtropa) | Łutympa (łutropa) | ciągłe trudności, kłopoty, ale też ktoś robiący trudności |
| Ŭtytłać się | Łutytłać się | ubrudzić się |
| Ŭwadzić | Łuwadzić | zaczepić np. o coś |
| Ŭwieznăć | Łuwieznonć | osunąć, uwiezło się – osunęło się |
| Ŭwijacka | Łuwijacka | pośpiech, krzątanina |
| Ŭwijać się | Łuwijać się | śpieszyć się |
| Ŭwrocie | Łuwrocie | miejsce na zagonie, gdzie się nawraca przy pracach polowych, ale również furtka we wrotach |
| Ŭzganiać | Łuzganiać | zgromadzić |
| Ŭzrēć | Łuzryć | użreć, ugryźć |
| Ŭźrēć | Łuźryć | zobaczyć |